BU KIYAFETLER ÇOK ŞEY SÖYLÜYOR

Tasavvuf ehli günümüzde, yüzlerce yıllık geleneğe uygun olarak giyinmeye devam ediyor. Bu kıyafetlerin bir kısmı, Galata Mevlevihanesi'nde sergileniyor.

Hz. Muhammed'in Allah'ın huzuruna çıktığına inanılan günde üzerinde olduğu söyleyen kıyafetlerdeki özellikler halen tarikatlar tarafından kullanılıyor. Mevleviler, tennure adı verilen gömlekler, aba, hırka, cübbe gibi kıyafetler giyiyor.

Mevlevi dervişlerin kıyafet ve sarıkları Galata Mevlevihanesi'nde sergileniyor

GÜNDELİK HAYATTA KULLANIYORLAR

1925 yılında çıkarılan "Kılık, Kıyafet Kanunu" ile sadece din adamlarına, dini kıyafetler giyme hakkı tanınmıştı. 1934'te ise din adamlarının yalnızca ibadet sırasında bu tür kıyafetleri giymesi yönünde düzenleme yapıldı. Günümüzde tarikat müridlerinin bir kısmı bu kıyafetleri gündelik hayatta kullanırken, bir bölümü de dergahta ritüelleri yerine getirirken bu kıyafetleri giyiyor.

Kadirilerin kullandığı yedi terkli tac

Kadiri tarikatı mensuplarının giydiği yedi terkli tacdaki "7", bir sembol olarak kabul ediliyor. Tasavvufta bu rakama kutsiyet atfediliyor. Örneğin, Kuran'ı Kerim'in ilk suresi olan Fatiha'nın 7 ayetten oluşması, bu rakamda bir kutsallık olduğu şeklinde yorumlanmasına sebep oluyor. Tacın üzerindeki beyaz bölümde, yedi terk, yani dilim bulunuyor. Tacdaki yeşil bölüm ise Hz. Muhammed'in miractan geri döndüğünde başında bulunduğuna inanılan yeşil sarığa bir göndermedir. Bu yüzden peygamber soyundan gelen seyyidler yeşil sarık takıyor. 

KEMERLER HİZMETE BELDEN BAĞLANMANIN SEMBOLÜ
Dervişlerin hırkaların altına giydiği beyaz gömlek, Hz. Muhammed'in "Ölmeden önce ölünüz" hadisine uygun olarak, bir nevi kefenin sembolü olarak görülüyor.

Kemer-i gayret adı verilen kemeri takmak
tarikata bel bağlamak anlamına geliyor.

Bunun yanı sıra dervişler, "kemer-i gayret" adını verdikleri kemeri takıyor. Bu kemerde altı halka, dört çengel, bir kemer bulunuyor.  Yahya b. Salih el-İslamboli'nin "Tarikat Kıyafetleri" kitabına göre, tarikatta kemer bağlamak, hizmete bel bağlamak anlamına geliyor. Kitapta bununla ilgili olarak "Hizmetin başta geleni, nefis ile girişilen cihaddır" deniyor. Kemer, bir anlamda müridlerin "ayakta kalmasını" sağlayan ve yanlış noktalara eğilmeyi engelleyen bir simge vazifesi görüyor.

KUSURLAR GÖRÜNMESİN DİYE BOL KIYAFET GİYİYOR

Tarikatlardaki dervişlerin kıyafetlerinin bir "edep" göstergesi olduğuna inanılıyor. Hz. Muhammed'in "Beni Rabbim edeplendirdi ve ne güzel edeplendirdi" sözlerinden hareketle, dervişler kıyafetlerinde "edep" unsurunu göz ettiklerini söylüyor.

Galata Mevlevihanesi'nde sergilenen
 20. yüzyılın başlarındaki bir grup Mevlevi'nin fotoğrafı.

Mevleviler ve Kadirilerin bol giyinmelerinin sebebi ise, karşıdaki insanın fiziksel kusurlarını görmek istememelerinden kaynaklanıyor. Mevleviler ve Kadiriler; yenleri, yani kolları çok geniş kıyafetler giyiyor. Bu tür kıyafetleri giyenlerin fiziksel engelleri mümkün mertebe görünmemiş oluyor. Hz. Adem'in cennetten kovulduktan sonra tövbe edince, Allah tarafından giydirildiğine inanılıyor. Hz. Adem'in giydiği kıyafetin aba olduğu söyleniyor. Hz. Süleyman'ın da aba adı verilen geniş kıyafeti giydiği, İslam kaynaklarında belirtiliyor.



TARİKATLARDA YEŞİL VE BEYAZ HAKİMİYETİ
Kıyafet tercihleri, tarikatlara göre farklılıklar gösterse de yeşil ve beyaz renkler daha çok tercih ediliyor. Yeşil renk İslamiyet'le bağdaştırılması, beyaz da kefeni simgelemesi nedeniyle tarikatlar içinde tercih edilen renkler.

Kadiri dergahındaki bir zikir sırasında.
Kefeni simgeleyen beyaz kıyafetler göze çarpıyor.

Haber: Foto Haber
Fotoğraf: Ahmet Aslan